فرتاش ( فرهاد تراش):
فرتاش ( فرهاد تراش):فارغ از ارزش تاریخی که بیستون در میان ما ایرانیان دارد، در ادبیات عاشقانه فارسی هم نماد عشق، مداومت و ناکامی است.بر اساس افسانه ای که در شاهنامه فردوسی نقل شده، فرهاد عاشق، بخشی از کوه بیستون را به دستور شیرین برای رسیدن به آب تراشیده است. در حین اجرای این دستور، به فرهاد خبر مرگ شیرین می رسد، فرهاد نیز که اختیار از دست داده با تیشه به فرق سر می کوبد و او نیز می میرد. بیستون را به قلب سنگی زنان نیز تشبیه کرده اند که هرگز نرم نمی شود. ابیات بسیاری در ادبیات فارسی به شرح حال و احوال فرهاد کوهکن اختصاص دارد، ضرب المثل معروف فارسی می گوید:بیستون را عشق کند و شهرتش فرهاد برد فرهادتراش جدای از این داستان ها، در ضلع غربی سنگ نبشته های بیستون، دیواره ای مرتفع به ارتفاع 45 و عرض 200 متر مربوط به دوران ساسانیان قرار دارد. این اثر را به فرهاد نسبت داده اند